In de periode 1942-1944 brachten de nazi’s in de Dossinkazerne in Mechelen 25.484 Joden en 352 zigeuners samen. In 28 transporten werden zij weggevoerd naar het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau. Slechts 5% keerde levend terug.
Het oude museum in het poortgebouw van de kazerne is omgebouwd tot een memoriaal, ter nagedachtenis van de vele slachtoffers die vanuit Mechelen hun dood tegemoet gingen. De permanente historische tentoonstelling werd overgebracht naar een gloednieuw gebouw, een ontwerp van architect Bob Van Reeth.
Het gebouw is opgevat als een blinde monoliet die zich bewust afkeert van de omgeving. In het gebouw werden een aantal symbolische elementen verwerkt. Een aantal vlakken in de gevels die normaal van ramen zouden voorzien geweest zijn, werden opgevuld met evenveel bakstenen als er mensen zijn die via de Dossin kazerne de dood hebben gevonden. Ook het volume van het gebouw is niet zonder betekenis, het komt nl. overeen met het volume van alle treinwagons van de 28 transporten naar Auschwitz.
In het museum staan drie thema’s centraal:
– het Belgische luik in de Holocaust, in zijn Duitse en Europese context;
– het gedrag en de motieven van daders en de reacties van slachtoffers en omstanders;
– de traumaverwerking en het rechtsherstel.
Op de eerste verdieping van het nieuwe gebouw staat het thema “massa” centraal. Hier wordt het leven van de Joden en de zigeuners in België in de jaren 1920-1940 getoond. Daar tegenover staat de grimmige evolutie in Duitsland in die periode. De tweede verdieping zoomt in op het thema “angst”, met de steeds toenemende Jodendiscriminatie vanaf de herfst van 1940, de razzia’s, de invoering van de Jodenster en de beginnende deportaties in de zomer van 1942. Dit alles met medewerking van de lokale overheden en politie. De derde verdieping gaat onder het thema “dood” in op het lot van de Joden en zigeuners na hun gedwongen verblijf in de Dossinkazerne. Van de bijna 26.000 gedeporteerden kwam na de oorlog maar vijf procent levend terug. Anderzijds zijn er de in België ondergedoken Joden, die terugvallen op de hulp van zeer velen. Op de vierde verdieping zijn er wel ramen. Van hieruit heeft de bezoeker een wijds zicht over Mechelen en omstreken. En op de oorspronkelijke Dossin kazerne, de voorlaatste halte van de vele nazislachtoffers.
Klik hier voor een kleine foto-impressie.